Cù Tuấn
– Cù Tuấn dịch từ The Economist.
Tóm tắt: Số lượng ngày càng tăng của các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái cho thấy cách thức phát triển chiến tranh trên không trong tương lai.
Trong Thế chiến I, các phi công chiến đấu đối đầu với nhau bằng súng lục và súng trường. Ngày nay trên bầu trời Ukraine, một kiểu không chiến mới đang diễn ra—giữa các máy bay không người lái. Vào tháng 10 năm 2022, một video xuất hiện trên mạng xã hội cho thấy một máy bay không người lái của Ukraine đã đâm vào một chiếc máy bay không người lái của Nga, khiến chiếc máy bay này bị rơi. Đó là trận đấu đầu tiên được biết đến trong thời chiến giữa các máy bay không người lái. Kể từ đó, quân Ukraine đã chia sẻ nhiều video hơn về các cuộc đấu nhau giữa các máy bay không người lái. Máy bay không người lái của Nga cũng đang tấn công những máy bay của Ukraine (mặc dù thông tin về những trận đấu đó khan hiếm hơn). Máy bay không người lái chiến đấu như thế nào, và điều này có thể có tác động gì đối với chiến tranh trên không?
Cả Nga và Ukraine đều sử dụng rộng rãi máy bay không người lái để thu thập thông tin tình báo, trinh sát và dẫn đường cho hỏa lực pháo binh. Nga đã nhiều lần thực hiện các cuộc tấn công vào lưới điện của Ukraine, thường sử dụng các loại máy bay rình rập Shahed-136 do Iran cung cấp. Tuy nhiên, các máy bay không người lái quân sự lớn thuộc loại này bị áp đảo bởi các mẫu máy bay tiêu dùng nhỏ, giá rẻ, được gọi là quadcopter (trực thăng 4 chân) — một số trong số chúng đã tự trở thành máy bay ném bom ngẫu nhiên. Hạ gục máy bay không người lái của kẻ thù là điều cần thiết, nhưng việc này có thể khá phức tạp. Việc cung cấp bộ công cụ được sử dụng để gây nhiễu tín hiệu từ người điều khiển máy bay không người lái bị hạn chế và thiết bị gây nhiễu thường bị tắt để cho phép máy bay không người lái dễ dàng hoạt động. Máy bay không người lái nhỏ khó có thể phát hiện ra và khó bị bắn hạ hơn. Việc bắn chúng trên không trung cũng rất tốn kém: một tên lửa hệ thống phòng không Patriot hoặc NASAMS có thể tốn 1 triệu đô la trở lên. Không chiến với máy bay không người lái cung cấp một phương thức tấn công thay thế, có giá chỉ vài nghìn đô la một lần.
Các cuộc tấn công ban đầu của máy bay không người lái Ukraine vào máy bay không người lái của Nga có sự tham gia của những máy bay dùng điều khiển từ con người, nỗ lực đâm vào kẻ thù bằng mọi cách có thể. Nhưng dường như họ đã hoàn thiện kỹ thuật của mình: giờ đây những máy bay tấn công Ukraine đang lao từ trên cao xuống. Các quadcopter Nga có cánh quạt trên đầu và camera của chúng hướng xuống dưới. Việc lao nhanh đâm xuống mục tiêu từ trên cao sẽ tận dụng điểm mù này. Tấn công vào cánh quạt thường sẽ khiến ít nhất một cánh quạt bị gãy, khiến máy bay của địch quay cuồng mất kiểm soát nhưng máy bay tấn công lại không bị thương. Có nhiều cách tiếp cận thử nghiệm khác. Một video được chia sẻ trên mạng xã hội vào ngày 2/12 cho thấy một máy bay không người lái của Nga thả một quả lựu đạn vào một máy bay không người lái Ukraine. Lựu đạn không phát nổ nhưng làm đã gãy một cánh quạt khi nó rơi qua, và hạ gục mục tiêu.
Các trận không chiến bằng máy bay không người lái ở Ukraine cho đến nay đã được sáng tạo thêm nhiều. Kiểu tấn công này chỉ hoạt động với máy bay không người lái nhỏ: các mô hình được sử dụng để hạ gục máy bay không người lái của đối phương thường bay ở tốc độ 45 dặm/giờ (72 km/giờ) và nặng chưa đến 1 kg, khiến chúng quá chậm để đuổi kịp máy bay không người lái lớn, và quá nhẹ để gây ra nhiều thiệt hại cho kẻ thù. Nhưng quân Ukraine sẽ sớm có được các hệ thống máy bay được xây dựng có mục đích gây ra thiệt hại lớn hơn nhiều. MARSS, một công ty khởi nghiệp quốc phòng có trụ sở tại Monaco, đang gửi các máy bay đánh chặn máy bay không người lái của mình tới Ukraine: các cảm biến được nối mạng của họ phát hiện máy bay không người lái của kẻ thù và phóng máy bay không người lái phản công từ mặt đất. Chúng sử dụng trí thông minh nhân tạo để xác định, theo dõi và tấn công mục tiêu mà không cần sự trợ giúp của con người. Chúng có tốc độ tối đa 170 dặm/giờ và đủ mạnh mẽ để sống sót sau các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái nhỏ. Chúng cũng có thể tấn công các mục tiêu lớn hơn, chẳng hạn như máy bay không người lái Shahed-136, mặc dù chúng có thể bị lạc trong quá trình này. Giá của chúng không được tiết lộ, nhưng chúng gần như chắc chắn rẻ hơn nhiều so với tên lửa.
Ukraine và Nga không phải là các quốc gia duy nhất theo đuổi công nghệ này. Anduril, một công ty khởi nghiệp công nghệ của Mỹ, cung cấp một thiết bị đánh chặn máy bay không người lái tương tự như mô hình của MARSS. Vào tháng 1 năm 2022, công ty này đã giành được hợp đồng trị giá gần 1 tỷ đô la để cung cấp sản phẩm cho các lực lượng vũ trang của Mỹ. Các phi đội máy bay không người lái đánh chặn có thể là một giải pháp cho các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái hàng loạt, giống như những cuộc tấn công vào lưới điện của Ukraine. Máy bay không người lái ném bom thậm chí có thể có được sự hộ tống của máy bay không người lái chiến đấu để bảo vệ chúng. Trong các trận chiến trên không trong tương lai, con người có thể bị giáng cấp và chỉ còn đóng vai trò quan sát viên.
https://www.economist.com/the-economist-explains/2023/02/07/how-drones-dogfight-above-ukraine
