1. Khi tham vọng lãnh thổ bước ra khỏi… trò đùa
Năm 2019, thế giới từng bật cười khi Tổng thống Donald Trump đề nghị “mua lại Greenland” từ tay Đan Mạch – một tuyên bố tưởng chừng chỉ để gây tiếng vang. Nhưng thời gian chứng minh rằng điều đó không hề là một trò đùa.
Greenland – vùng đất băng giá với chỉ 56.000 dân – hóa ra lại là viên ngọc địa chiến lược trong cuộc chơi lớn giữa các siêu cường. Nằm giữa Bắc Đại Tây Dương và Bắc Băng Dương, đảo quốc này không chỉ sở hữu vị trí quân sự lý tưởng mà còn chứa đựng nhiều tài nguyên quý hiếm như đất hiếm – yếu tố quan trọng trong công nghiệp công nghệ cao.
2. Tom Danes – Người dọn đường trong bóng tối
Trong các ván bài chiến lược, luôn tồn tại những “tay chơi ngoài sổ sách”. Thomas Emanuel Danes – thường gọi là Tom Danes – là một trong số đó.
Được Trump bổ nhiệm vào Ủy ban Nghiên cứu Bắc Cực Hoa Kỳ (USARC) khi còn tại vị, Danes từng là một “cán bộ tiền trạm” không chính thức cho tham vọng của Trump tại Greenland. Sau khi rời vị trí dưới thời Biden, ông không biến mất mà tiếp tục duy trì mối quan hệ thân thiết với các nhân vật chủ chốt tại Nuuk – thủ đô của Greenland – thông qua công ty American Daybreak.
Danes, tốt nghiệp danh dự từ Đại học Brown, có kiến thức sâu rộng về Nga và Bắc Cực. Ông chọn Greenland làm nơi đặt cược chiến lược, và ngày càng cho thấy vai trò như “đại diện không chính thức” của phong trào MAGA trong khu vực.
3. Ngoại giao thân hữu: Một kiểu bá quyền mới?
Từ sự cố mất điện đến buổi tiệc chiến thắng
Tháng 12/2024, Danes gây chú ý khi đăng tweet cảnh báo về sự cố mất điện nghiêm trọng ở Nuuk. Nhưng thay vì chỉ thông báo, ông gắn thẻ cựu Đại sứ Carla Sands và Trump, như một tín hiệu chính trị. Không lâu sau, ông đưa một công dân Greenland – Jørgen Boassen – sang Mỹ dự tiệc mừng chiến thắng của Trump, nơi Boassen gặp Trump Jr.
Ngày 7/1/2025, Trump Jr. đáp máy bay xuống Nuuk, tự nhận là du khách nhưng “gửi lời từ cha”. Ngày 11/1, Danes xuất hiện tại Nuuk, gặp gỡ Boassen và nghị sĩ Kuno Fencker, rồi ba người cùng bay đến Washington D.C. Ngày 24/1, họ được Tòa Bạch Ốc tiếp đón – không theo nghi thức chính thức, nhưng đầy đủ hàm ý chính trị.
Tất cả được tổ chức không qua Bộ Ngoại giao, không thông qua kênh chính thống – mà bằng hình thức “ngoại giao thân hữu”, kiểu ngoại giao bóng tối của thế kỷ 21.
4. Sự trỗi dậy của chủ nghĩa đế quốc mềm kiểu MAGA
Tom Danes không giấu diếm ý đồ dài hạn: “Mỹ đã bảo vệ Greenland từ 1940. Điều đó sẽ không thay đổi.” Ông cho rằng những quân nhân Mỹ từng hy sinh tại đây là lý do đạo đức để Hoa Kỳ duy trì ảnh hưởng. Không chỉ vậy, Danes còn từng viết rằng “đã đến lúc đưa tiếng Nga vào trường học Greenland như một ngoại ngữ thứ ba” – một lời nhắn mơ hồ nhưng mang sắc thái địa chính trị rõ ràng, giữa bối cảnh Nga ngày càng gia tăng hiện diện ở Bắc Cực.
Thông điệp không chính thức nhưng rõ ràng: Trump và các cộng sự muốn “neo móc” Greenland như một phần mở rộng quyền lực mềm của Mỹ, vượt qua những cản trở ngoại giao từ Đan Mạch hay châu Âu.
5. Greenland – Điểm đột phá hay bước trượt của dân chủ?
Kịch bản “Trumpism” quay lại Nhà Trắng đang tạo ra một trục chiến lược mới từ Mar-a-Lago tới Bắc Băng Dương. Trong kịch bản đó, Greenland đóng vai trò như một “biên giới mềm”, nơi các giá trị cộng hòa được đẩy lùi để nhường chỗ cho chủ nghĩa dân túy mang tính xâm nhập và thao túng.
Việc thiết lập quan hệ song phương không qua quốc hội, không qua các cơ chế đối ngoại, đặt ra câu hỏi nghiêm túc: Liệu đây là bước chuẩn bị cho một chiến lược mở rộng lãnh thổ kiểu mới? Hay chỉ là một chiêu PR nhằm khơi lại “giấc mộng cường quốc” của Trump?
6. Kết luận: Ván bài chưa lật xong
Dù Trump chưa công bố kế hoạch cụ thể về Greenland, các hoạt động của Tom Danes cho thấy nước cờ đã bắt đầu được triển khai. Trong khi Đan Mạch và chính quyền Greenland chính thức vẫn giữ lập trường bảo vệ chủ quyền, Mỹ thời Trump có vẻ không cần phép lịch sự ngoại giao.
Câu hỏi không còn là “Mỹ có muốn Greenland?” mà là: Greenland sẽ đứng vững đến đâu khi trở thành tâm điểm trong cuộc mặc cả giữa các thế lực lớn?
