CẬP NHẬT CHIẾN TRANH TẠI UKRAINE 5.10.2022 10AM

Cù Tuấn

Điện Kremlin hoan nghênh tỷ phú Elon Musk đã đưa ra đề xuất về thỏa thuận hòa bình để chấm dứt xung đột Nga – Ukraine, sau khi Kiev chỉ trích ý tưởng này. “Thật tích cực khi một người như ông Elon Musk đang tìm kiếm giải pháp hòa bình”, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói ngày 4/10. “Khác với nhiều nhà ngoại giao chuyên nghiệp, ông Musk đang tìm cách để đạt được hòa bình. Đạt được hòa bình mà không đáp ứng các điều kiện của Nga là điều không thể”, Peskov nói thêm.

Elon Musk hôm 3/10 đăng trên Twitter đề xuất Ukraine nên nhượng bộ Nga về vấn đề bán đảo Crimea, tổ chức lại các cuộc trưng cầu sáp nhập 4 tỉnh Ukraine vào Nga dưới sự bảo trợ của Liên Hợp Quốc và Kiev đồng ý giữ tình trạng trung lập. Tỷ phú Mỹ cũng kêu gọi người dùng Twitter bình chọn về đề xuất của ông. Tới ngày 4/10, đề xuất của Elon Musk nhận được 2,5 triệu lượt tham gia bình chọn, trong đó 60% phản đối. Tỷ phú Musk khẳng định không quan tâm nếu những đề xuất của mình nhận được ít sự ủng hộ, cho rằng ông chỉ nghĩ đến việc “hàng triệu người phải chết vô nghĩa”. “Nga có dân số đông gấp ba lần Ukraine, chiến thắng là điều khó xảy ra với Ukraine trong chiến tranh tổng lực. Nếu quan tâm đến người dân Ukraine, hãy theo đuổi hòa bình”, Musk nói.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong khi đó mỉa mai tỷ phú Mỹ trên Twitter. “Các vị thích Elon Musk nào hơn?”, ông viết và đưa ra hai lựa chọn là Musk ủng hộ Nga và Musk hậu thuẫn Ukraine. Đại sứ Ukraine tại Đức Andriy Melnyk cũng chỉ trích gay gắt Musk.

7h

Đại sứ Nga tại Liên Hợp Quốc Konstantin Vorontsov hôm 4/10 nói trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc rằng việc Mỹ tiếp tục cung cấp vũ khí và thông tin tình báo cho Ukraine đang tiến dần tới “lằn ranh nguy hiểm” trực tiếp đối đầu với Nga. Ông Vorontsov nói với Ủy ban Thứ nhất của Liên Hợp Quốc (ủy ban này chuyên trách các vấn đề an ninh và kiểm soát vũ khí) rằng Mỹ đang cung cấp vũ khí, thông tin tình báo và cố vấn cho Ukraine trong cuộc xung đột với Nga. Nhà ngoại giao Nga bổ sung: Điều này “không chỉ kéo dài chiến sự và dẫn tới các thương vong mới mà còn làm cho tình hình tiến gần hơn tới lằn ranh nguy hiểm của sự va chạm quân sự trực tiếp giữa Nga và NATO”.

6h

Tổng thống Mỹ Joe Biden có cuộc điện đàm với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky vào ngày 4-10. Theo Nhà Trắng, ông Biden cho biết sẽ viện trợ quân sự trị giá thêm 625 triệu USD cho Ukraine, trong đó có 4 bệ phóng tên lửa HIMARS, 16 khẩu pháo Howitzer cỡ 155mm, 75.000 quả đạn pháo 155mm, 200 xe chống phục kích chịu được mìn MaxxPro… Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết kể từ ngày 24-2 đến nay, Mỹ đã viện trợ cho Ukraine hơn 16,8 tỉ USD. Ông Biden tái khẳng định chính quyền của ông sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine, đồng thời tuyên bố Mỹ sẽ không bao giờ công nhận việc Nga sáp nhập thêm bốn vùng của Ukraine.

Ngày 4-10, trang Politico dẫn các nguồn tin cho biết các đại sứ Liên minh châu Âu (EU) đã nhất trí về gói trừng phạt thứ tám áp lên Nga, trong đó có áp giá trần với dầu mỏ Nga. Các nguồn tin cho biết gói trừng phạt này sẽ được chốt vào ngày 5-10.

Người đứng đầu Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Rafael Grossi sẽ đến Kiev và Matxcơva vào cuối tuần này. Theo IAEA, ông Grossi sẽ “tiếp tục các cuộc tham vấn” về việc thiết lập một khu bảo vệ và đảm bảo an toàn hạt nhân xung quanh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia của Ukraine.

Theo Hãng tin Reuters, thống đốc Ngân hàng Trung ương Ukraine Kyrylo Shevchenko đột ngột đệ đơn từ chức vào ngày 4-10, với lý do “các vấn đề liên quan sức khỏe không thể phớt lờ được”. Khi từ chức, ông nhắc lại những thành công của Ngân hàng Trung ương Ukraine kể từ khi cuộc xung đột Nga – Ukraine nổ ra, bao gồm hoạt động không bị gián đoạn của hệ thống tài chính, ngăn chặn sự hoảng loạn trên thị trường ngoại hối… “Ngân hàng Trung ương Ukraine tiếp tục đóng vai trò là nền tảng của quá trình phục hồi kinh tế trong thời kỳ hậu chiến” – ông Shevchenko khẳng định.

5h

Ukraine tuyên bố giải phóng hàng chục thị trấn ở miền Nam và miền Đông, trong bối cảnh Nga sáp nhập 4 vùng lãnh thổ tại nước láng giềng. “Chúng tôi hướng tới các giá trị phương Tây. Chúng tôi muốn giải phóng toàn bộ lãnh thổ”, Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Ukraine, cho biết hôm 4/10. “Tất cả những mối đe dọa của Nga sẽ không ngăn được Ukraine giải phóng lãnh thổ của chúng tôi, bao gồm những vùng lãnh thổ bị kiểm soát từ năm 2014”, ông Podolyak nói thêm. Cố vấn của tổng thống Ukraine cho biết lực lượng vũ trang nước này “đang giải phóng các thành phố và thị trấn theo mọi hướng”. “Ở miền Nam, ở Kharkov, ở Lugansk. Chúng tôi sẽ phải giữ vững những vùng lãnh thổ đó, sử dụng vũ khí của phương Tây do các đối tác gửi cho chúng tôi. Các vũ khí này đã được chứng minh hiệu quả hơn tất cả kho vũ khí mà quân đội Nga đang sử dụng”, ông Podolyak nói thêm.

Thủ tướng Pháp bà Elisabeth Borne nhấn mạnh Pháp sẽ gia tăng trừng phạt để buộc Nga phải trải giá về kinh tế, nhưng cũng khẳng định đối thoại là giải pháp duy nhất cho cuộc xung đột đang có nguy cơ leo thang hạt nhân và gây ra một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu. Phát biểu trước Quốc hội, Thủ tướng Pháp bà Elisabeth Borne nhấn mạnh cuộc xung đột Nga – Ukraine không chỉ là vấn đề giữa hai quốc gia mà đang kéo theo thay đổi trật tự thế giới và đe doạ an ninh châu Âu. Cuộc xung đột này sẽ còn kéo dài và leo thang căng thẳng trong thời gian tới, trong đó không loại trừ các nguy cơ về hạt nhân. 

0h

Mua khí đốt giá rẻ từ Mỹ và Nga, các công ty Trung Quốc sang tay cho châu Âu kiếm lời vài trăm triệu USD mỗi lô hàng. Do nhu cầu trong nước giảm, các công ty năng lượng Trung Quốc đang bán lại sản lượng dư thừa cho khách hàng quốc tế và kiếm lời hàng trăm triệu USD mỗi lô hàng. Khách hàng của họ bao gồm châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc. Trong một số trường hợp, công ty nước này nhận LNG của Mỹ và chở thẳng đến cho người mua chứ không về Trung Quốc. Tám tháng đầu năm, chỉ có 19 tàu LNG Mỹ cập cảng Trung Quốc, so với 133 tàu của cùng kỳ năm ngoái. Cách thức làm ăn này hiện vẫn duy trì. Ví dụ, công ty khí đốt tự nhiên ENN của Trung Quốc dự kiến đưa tàu chở LNG Diamond Gas Victoria của họ đến nhận hàng từ nhà máy Cheniere Energy tại Sabine Pass, Louisiana (Mỹ) vào 18/10 tới. Thay vì điều động tàu chở LNG bờ biển phía đông của Trung Quốc, nó đã được lên kế hoạch đi thẳng đến châu Âu. Các nhà phân tích cho biết, ENN ước tính kiếm lợi nhuận từ 110 triệu đến 130 triệu USD từ một chuyến hàng này, dựa trên các tính toán giá thị trường.

Ảnh 1: Phóng tên lửa HIMARS. Ảnh: Getty.

Ảnh 2: Binh sĩ Ukraine tại một chiến hào gần Kherson. Ảnh NYT