Bản tin Việt Nam Thời Báo ngày 20/4/2019 – Hội Nhà báo độc lập Việt Nam

(vietnamthoibao.org)

——————————————

VNTB- Vì sao Nguyễn Xuân Phúc phải đi Séc và Rumani?

Thường Sơn

(VNTB) – Cơ hội mỏng manh còn lại chỉ là sau khi nghị viện mới của châu Âu chính thức hoạt động từ tháng 5 năm 2019, liệu cơ quan này có ưu ái xem xét bỏ phiếu thuận cho EVFTA với Việt Nam.

Điều trớ trêu là chuyến đi châu Âu của thủ tướng Việt Nam – Nguyễn Xuân Phúc – để vận động cho EVFTA (Hiệp- định Thương mại tự do châu Âu – Việt Nam) lại xảy ra đồng thời với việc ‘ở nhà’, ‘Tổng tịch’ Nguyễn Phú Trọng bị một cơn bạo bệnh tại Kiên Giang – nơi được xem là ‘căn cứ địa cách mạng của gia tộc Nguyễn Tấn Dũng’ – đến mức phải nhập viện Chợ Rẫy ở Sài Gòn và sau đó phải điều trị tại Bệnh viện trung ương quân đội 108 ở Hà Nội.

Rumani tuy chỉ là một quốc gia nhỏ trong khối EU, nhưng lại đóng vai trò khá quan trọng vì Rumani hiện thời đang là chủ tịch luân phiên của EU. Dựa vào ‘mối quan hệ truyền thống các nước xã hội chủ nghĩa anh em’ trước đây, hẳn chính thể cộng sản ở Việt Nam đang hy vọng có thể thuyết phục được Rumani gật đầu cho EVFTA dễ dàng hơn là các nước Tây Âu đang căng thẳng với Việt Nam về vấn đề nhân quyền.

Nguyễn Xuân Phúc đến Rumani và chỉ nhận được vài hứa hẹn chung chung về EVFTA.

Ngay trước chuyến đi trên của Nguyễn Xuân Phúc là chuyến đi Pháp và Bỉ vào cuối tháng 3 năm 2019 để vận động cho EVFTA của Nguyễn Thị Kim Ngân – Chủ tịch quốc hội Việt Nam. Bà Ngân đã đến Bỉ, nơi đặt trụ sở của EU.

Hai chuyến đi liên tiếp trong một thời gian ngắn của hai nhân vật còn lại trong ‘tam trụ’ đã phản ánh nhu cầu ‘mót’ EVFTA của chế độ độc đảng đến mức nào.

Ý đồ ẩn giấu của chính thể Việt Nam đang dần lộ ra: sau tháng 2 năm 2019 khi EVFTA bị Hội đồng châu Âu hoãn vô thời hạn cùng tương lai cực kỳ bế tắc, Nguyễn Phú Trọng và bộ sậu Bộ Chính trị của ông ta đã phải tìm ra lối thoát. Một lần nữa, trong rất nhiều lần, Hà Nội lại hứa hẹn ‘sẽ cải thiện nhân quyền’, dù đã chẳng có bất kỳ lần nào trước đó lời cam kết này được biến thành hành động, thậm chí giới công an trị Việt Nam còn hành động ngược lại khi gia tăng bắt bớ giới bất đồng chính kiến trong giai đoạn gần nhất từ giữa năm 2016 đến nay. Ngay vào lúc này, không khí đàn áp nhân quyền ở Việt Nam vẫn đặc sệt như một thùng thuốc súng. Chưa có bất kỳ một dấu hiệu nào cho bất kỳ một ‘cải thiện nhân quyền’ nào, dù chỉ mang tính mị dân hoặc để đối phó với cộng đồng quốc tế.

Những chuyến đi châu Âu của Nguyễn Thị Kim Ngân và Nguyễn Xuân Phúc chính là nhằm phát đi những cam kết mà rất có thể vẫn chỉ là lối hứa cuội về nhân quyền. Quan điểm ‘vào trước, bắt sau’ của Hà Nội là rất nhất quán kể từ thời WTO: vào năm 2006, chính thể Việt Nam đã tạm ngưng bắt bớ giới hoạt động dân chủ nhân quyền để đổi lấy điều kiện được Mỹ chấp nhận cho tham gia vào Tổ chức Thương mại thế giới và còn được nhấc khỏi CPC (Danh sách các nước cần đặc biệt quan tâm về tự do tôn giáo) của Mỹ. Nhưng khi đã ung dung trong trong WTO và hưởng lợi lớn từ nhiều ưu đãi của tổ chức này, Việt Nam lại bắt trở lại, và bắt ồ ạt, hung hãn và đầy sắc máu đối với nhiều người hoạt động nhân quyền và bất đồng chính kiến.

Chính thói chủ quan, kênh kiệu rởm đời và không thay đổi não trạng đàn áp nhân quyền của giới chóp bu Việt Nam đã khiến hàng ngàn doanh nghiệp Việt Nam mất cơ hội được tham gia sớm vào thị trường EU trong trường hợp EVFTA được ký và phê chuẩn trước tháng 5 năm 2019, tức trước thời điểm diễn ra cuộc bầu cử nghị viện châu Âu mới.

Còn giờ đây, cơ hội đã lao qua mà không để lại một bóng dáng hy vọng nào. Cơ hội mỏng manh còn lại chỉ là sau khi nghị viện mới của châu Âu chính thức hoạt động từ tháng 5 năm 2019, liệu cơ quan này có ưu ái xem xét bỏ phiếu thuận cho EVFTA với Việt Nam.

Nhưng nếu Việt Nam vẫn không chịu cải thiện nhân quyền, ngay cả những gương mặt nghị sĩ mới của Nghị viện châu Âu cũng sẽ quá khó khăn khi cân nhắc EVFTA.

——————————————

VNTB- Công an lũng loạn lãnh đạo, chính quyền không chỉ ở vụ Trịnh Vĩnh Bình

Nguyễn Đình Ấm

(VNTB) – Sau khi doanh nhân Hà Lan gốc Việt Trịnh Vĩnh Bình thắng kiện chính phủ Việt Nam lần thứ hai có nhiều ý kiến nêu lên nguyên nhân một chính phủ bị một cá nhân cho chính phủ “phơi áo” là do sự lộng hành của trung tá công an hình sự tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu Ngô Chí Đan(Stt của nhà báo Nguyễn Công Khế, bài của tác giả Nguyễn Quang Duy…).

Với nhiều người thì có thể không hiểu nổi, không thể tin tại sao chỉ một trung tá CA ở tỉnh “lẻ” mà lại khuynh đảo được cả chủ tịch tỉnh, thủ tướng, bộ chính trị… nhưng với tôi thì tin luôn.

Tại sao công an có quyền uy lớn?

Mọi sức mạnh, quyền uy đều dựa trên cơ sở “vật chất” của nó, theo đó, ở bất kỳ chế độ độc tài nào thì công an đều đứng hàng đầu về quyền uy. Bởi vì:

-Nhà cầm quyên độc tài không do dân bàu nên chủ yếu dựa vào công an, lực lượng vũ trang để tồn tại nên công an thành “kiêu binh” là tất yếu.

– Công an có chức năng và phương tiện đầy đủ nhất để phát hiện, điều tra, phán xét mọi sai trái, tội phạm. Trong khi đó,chế độ độc tài là môi trường lý tưởng nhất để sai phạm, tham nhũng hoành hành.

– Tham nhũng thuộc bộ máy quan chức, quyền lực nên luôn phải sợ “thế lực” có chức năng, phương tiện để biết, phán xét tham nhũng.Ở thời buổi mà tham nhũng “nhìn đâu cũng thấy, sờ dâu cũng có”(lời ông TBT đảng CS, chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng) thì công an với chức năng, phương tiện nắm thông tin của bất kỳ quan chức nào nên quyền uy vô cùng lớn, đúng với quy luật: “Ai nắm được nhiều thông tin của đối thủ hơn thì làm chủ”.Vì vậy việc một cá nhân hay tổ chức của công an khuynh loát được quan chức, chính quyền không là chuyện lạ.Tôi chỉ nêu một ví dụ:

Chính phủ, ban tư tưởng văn hóa trung ương từng bị một trung tá công an khuynh loát như thế nào?

Những năm 1990 là thời điểm bản lề ngành Hàng không VN(HKVN) chuyển đổi phương tiện từ máy bay của Liên Xô sang máy bay của phương tây và xẩy ra nhiều vụ tham nhũng trắng trợn mà điển hình là vụ mua 2 máy bay Fokker 70 của Hà Lan. Năm 1994-1995 hãng Fokker bị phá sản tồn đọng nhiều máy bay bị khách hàng từ chối nhận hàng.Thế nhưng HKVN vẫn quyết định mua hai máy bay Fokker để làm “chuyên cơ”. Dư luận, nhất là giới kỹ thuật, phi công phản đối việc mua hai chiếc máy bay này do thiết kế của nó lạc hậu, hãng chế tạo phá sản, khai thác không hiệu quả, nguy hiểm…

Tôi nắm được nhiều thông tin tiêu cực trong vụ này nên tìm mọi cách đưa ra ánh sáng.Tôi đem bản thảo bài viết đi nhiều tờ báo ở Hà Nội có đồng nghiệp quen gạ gẫm nhưng không tờ báo nào dám đăng.Họ thừa biết, việc mua máy bay phải được chính phủ, bộ kế hoạch, tài chính phê duyệt, bộ nội vụ (nay là bộ công an) “cho ý kiến” và các đại diện cơ quan trên thường “có phần”…nên việc phanh phui phi vụ sẽ rất nguy hiểm.Cuối cùng, tôi tìm được chỗ dám đăng, đó là tờ Hà Nội Mới chủ nhật(HNMCN) do nhà báo Nguyễn Triều làm trưởng ban.Đến nay tôi vẫn chưa hiểu tại sao ngày đó anh Hồ Xuân Sơn TBT báo HNM lại dám cho đăng vụ này.Ngày 23/3/1996 tôi đưa bản thảo thì 24/3 báo HNMCN đăng bài “Đừng nói gì đến chì và chài, đến người rồi cũng mất nốt”. Bản thảo của tôi là “Mất cả chì lẫn chài” tức nói việc mua hai máy bay này sẽ vô cùng tai hại, mất tất cả vì vừa đắt tiền(mỗi chiếc giá gần 30 triệu USD chỉ chở được 70 khách) khai thác không hiệu quả, phải mua phụ tùng “gia công”, đặc biệt việc bảo dưỡng, cung ứng vật tư, kỹ thật, bảo đảm an toàn sẽ rất khó khăn, cực kỳ nguy hiểm nếu tai nạn xẩy ra…Tôi viết dè dặt chỉ đưa vào 30% tư liệu vì sợ “đao to, búa lớn” báo sẽ ngại đăng. Nhà báo Nguyễn Triều đã biên tập theo ý mình và đăng luôn hôm sau.

Sau khi báo đăng,dư luận ngành HKVN xôn xao, nhiều người phẫn nộ, lo lắng, ngành HK cử người sang báo HNM dò xét, “đặt hàng” một số phóng viên quen biết tìm hiểu kẻ nào cung cấp thông tin cho báo HNM…Theo các đồng nghiệp báo HNM thì luôn có nhân viên an ninh theo rõi mọi động thái ở tòa báo.Riêng trung tá công an kinh tế (A 17) bộ nội vụ(nay là bộ công an) Lê Thạc Ngoan “nằm vùng” ở ngành HKVN nổi tiếng “giàu nhanh từ ngày theo dõi HK” thì ráo riết bàn bạc với lãnh đạo HKVN tìm cách “dập” vụ này đồng thời trừng trị người gây ra vụ việc và xác định chắc chắn tôi là thủ phạm (theo thông tin cộng tác viên của tôi ở văn phòng cục HKVN).

Ngày 30/3/1996, ông Ngoan gửi văn bản tới lãnh đạo cục an ninh kinh tế( A17),bộ nội vụ, các cơ quan chức năng…quy cho báo HNM đủ thứ tội : “Làm lộ bí mật quốc gia…làm phương hại uy tín và hoạt động của ngành HK nói chung và lãnh đạo ngành HK nói riêng…” và “đề nghị điều tra, truy xét làm rõ động cơ, mục đích vu khống của tác giả và đường dây cung cấp tin tức nội bộ, bí mật quốc gia để có hướng xử lý nghiêm trước pháp luật” . Ngày hôm sau 31/3/1996 ông cục trưởng HKVN cũng làm công văn gửi thủ tướng chính phủ cùng 18 cơ quan quyền lực, chức năng nêu tội báo HNM như văn bản của ông Lê Thạc Ngoan, chỉ thêm “gây phương hại đến hợp tác quốc tế” và yêu cầu “giao cho cơ quan chức năng xử lý nghiêm người cung cấp thông tin tài liệu đó”.

Ngày 5/4/1996 chủ nhiệm văn phòng chính phủ Lê Xuân Trinh ký công văn 1538 gửi bộ nội vụ yêu cầu “làm rõ vụ việc báo nêu”(nhưng công an không hề đả động việc sai trái trong vụ mua máy bay Fokker mà chỉ truy xét ai cung cấp thông tin cho báo HNM),thông báo tuần ngày 8/4/1996 của ban tư tưởng văn hóa TW(nay là ban tuyên giáo) cũng yêu cầu làm rõ vụ việc và các báo “tạm dừng đăng về việc này”…Sau đó báo HNM bị khởi tố, điều tra, một số phóng viên HNMCN bị thẩm vấn, đặc biệt tra xét “ai cung cấp tài liệu để đăng bài báo”. Cuối cùng cơ quan điều ra không thể làm báo HNM khai thủ phạm cung cấp thông tin và báo HNM chứng minh được bài báo không làm lộ bí mật quốc gia(Tôi đã sưu tầm được bài báo nói về việc HKVN mua 2 máy bay Fokker với những thông tin mà công an cho là bí mật đăng cách đó 3 tháng cho các đồng nghiệp). Không “nặn bóp” được báo HNM cung tôi ra, ngày 12/6/1996 cơ quan an ninh điều tra (A24) bộ nội vụ triệu tập tôi tra xét vớ vẩn về cái đơn tôi tố cáo lãnh đạo HKVN, ông Trần Mai Hạnh (lãnh đạo hội nhà báo VN) từ những năm trước( nhưng không ai giải quyết) để lấy cớ ngày 24/9/1996 khởi tố khám xét nhà cửa hòng đưa tôi vào tù.Trong vụ này viện KSND tối cao có vẻ bị lừa.

Sau này một cán bộ VKSNDTC nói với tôi, họ được “bên công an” báo cáo “vụ án làm lộ bí mật quốc gia rất nghiêm trọng”.Trong quá trình điều tra, A24 thể hiện quá rõ thái độ bao che, bảo vệ cho tham nhũng một cách trơ tráo.A24 gọi việc này là “vụ án Nguyễn Đình Ấm vu khống ông Nguyễn Hồng Nhị” (cục trưởng cục HKVN) một sự hết sức vô liêm sỉ!. Năm trước tôi tố cáo ông NHN nhưng không ai xem xét bị đơn mà lại tra xét kẻ tố cáo! Tôi biết rất nhiều quan chức ở bộ nội vụ hưởng nhiều lợi ích ở ngành này.Riêng ông Nguyễn Khánh Toàn, tổng cục trưởng TC an ninh bộ nội vụ mới được ngành HK nhận vợ là bà Pham Gia Liên vào làm cán bộ ở công ty dịch vụ HK…Năm 1998 hàng chục vụ tham nhũng khổng lồ bị tôi phát hiện như lập quỹ đen chia nhau 14 tỷ đ, thuê 10 máy bay A 320 làm thất thoát hàng trăm triệu USD, mua máy bay IL 18 làm mất hơn 20.000 USD…đăng trên báo Thanh Niên mà họ gọi vụ tôi tố cáo mấy vụ lẻ tẻ từ trước là “vụ án vu khống lãnh đạo HK”.

Thế nhưng, do tôi đoán biết việc họ điều tra báo HNM trước đó cũng chỉ là nhằm vào tôi nên khi họ khám nhà không thu được gì để kết tội tôi.Cuối cùng đến 26 tháng 2 năm 1997 sau 4 tháng hành hạ tôi, viện KSNDTC đình chỉ “vụ án” và A24 đình chỉ điều tra.Thực chất họ lợi dụng quyền hành để bảo kê tham nhũng một cách mọi rợ.

Tôi không bị tù trong vụ này nhưng HKVN sử dụng hai chiếc Fokker kia trong hoàn cảnh khốn nạn: Phải mua phụ tùng mà hãng Fokker service(Sau khi phá sản họ lập xưởng để SX vật tư cho số máy bay đang còn khai thác) gia công với giá cao, mỗi hỏng hóc phải chờ vật tư từ Hà Lan gửi sang, phải nuôi một kỹ sư Hà Lan suốt hơn 20 năm (đến mức anh này biết ăn thịt chó mắm tôm thành thạo) với mức lương hơn chục ngàn USD/tháng chỉ để anh ta giám sát kỹ thuật rồi ký vào mỗi chuyến bay để HKVN “vững dạ”…bay!

Rất may. “hồng phúc” của dân VN trong quá trình bay hai chiếc Fokker không bị tai nạn.

—————————————–

VNTB- Vụ ‘’Trọng bệnh’’ có phải là thuyết âm mưu?

Nguyễn Hiền

(VNTB) – Một cơ chế thiếu minh bạch, trong khi quyền lực độc tôn – toàn trị, thì đó là mảnh đất màu mỡ cho thuyết âm mưu xuất hiện.

Đoàn xe được cho là để đón Nguyễn Phú Trọng tại sân bay Nội Bài, Hà Nội sau 17:00 chiều 16.04.2019.

Báo QDND trong chuyên mục “Phòng, chống tự diễn biến – tự chuyển hóa” đã đăng tải bài viết với tựa đề, “Kiên quyết đấu tranh với “nấm độc thông tin” và các “thuyết âm mưu” đen tối”.

“Trong đó, tung thông tin sai sự thật về sức khỏe, đời tư, xuyên tạc danh dự, nhân phẩm một số đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước là thủ đoạn thường được kẻ xấu sử dụng.”, báo QDND cho biết.

Thuyết âm mưu?

Thuyết âm mưu xuất phát từ việc nhiều người tin rằng, những người có quyền lực đã cùng nhau che giấu một sự thật nào đó. Và thuyết âm mưu được cho là đặt ra những thách thức đáng kể cho chính sách và phát luật, và Nhà nước có thể phản bác hoặc chứng minh các thuyết âm mưu đó là sai lầm.

Và dù người viết tin rằng, thuyết âm mưu là xói mòn niềm tin giữa người và người, giữa công dân với Nhà nước, đặc biệt trong thời điểm mà mạng lưới thông tin tương tác mạnh mẽ như hiện nay. Nhưng điều này phụ thuộc vào cơ chế của nền xã hội – chính trị đó dân chủ và minh bạch đến đâu.

Một cơ chế thiếu minh bạch, trong khi quyền lực độc tôn – toàn trị, thì đó là mảnh đất màu mỡ cho thuyết âm mưu xuất hiện.

Và ngay cả đối với thuyết âm mưu, nó cũng bao hàm thuyết âm mưu chính xác và một lý thuyết hoàn toàn bịa đặt.

Nhưng dù sao đi nữa, thì làm cho nguồn thông tin trở nên minh bạch vẫn là nhiệm vụ cần để chống lại những thuyết âm mưu bịa đặt.

Báo QDND trích dẫn Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII, theo đó, hướng đến các thông tin sai lệch là đến từ việc quản lý.

“Việc quản lý thông tin còn lỏng lẻo, thiếu giải pháp đủ mạnh để đấu tranh có hiệu quả với các thông tin sai lệch, phản bác lại những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, phản động, phần tử cơ hội và bất mãn chính trị”.

Nhưng điều này hoàn toàn chưa đầy đủ, quản lý thông tin của Việt Nam thừa kiểm duyệt, nhưng lại thiếu sự minh bạch và trung thực.

Thứ trưởng bộ Công an Phạm Quý Ngọ chết trong sự nghi ngờ tứ phía, và nhiều người cho rằng, ông chết đúng “quy trình”, bởi liên quan đến đường dây tham nhũng Dương Chí Dũng.

Ông Nguyễn Bá Thanh, Trưởng ban Nội chính Trung ương chết cũng trong sự mờ mịt từ chính quyền, đến mức, một trang blog mang tên Chân dung quyền lực thông tin chính xác, kịp thời hơn cả giới lãnh đạo Đà Nẵng, lẫn những người nằm trong Ủy ban bảo vệ sức khỏe T.Ư.

Ông Trần Đại Quang, sức khỏe và cái chết của ông cũng đến từ chính mạng xã hội, trong khi Nhà nước vẫn tung bài “chúc tết Trung thu thiếu nhi” của Chủ tịch nước.

Ông Nguyễn Phú Trọng và vấn đề sức khỏe cũng được phản ánh lần đầu trên mạng xã hội, những bài viết “phản bác” lại thường chỉ là những fanpage hay website dạng “cờ đỏ”, trong khi báo chí chính thống tảng lờ về vấn đề này. Ngay cả báo QDND cũng chỉ đưa nội dung sơ sài và chung chung về “thông tin sai sự thật về sức khỏe lãnh đạo”. Trong khi đoàn Thượng viện Hoa Kỳ đi qua được ông Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng tiếp, còn ông Tổng Bí thư lại hiện diện trong thông tin “gửi điện mừng lãnh đạo mới Triều Tiên đắc cử”. Trang thoibao.de, bằng cách nào đó, có vẻ đi theo con đường của Chân dung quyền lực, “tường thuật” về sức khỏe, và đến giờ xác tín đúng-sai chưa rõ, nhưng sự “vắng mặt” của ông Tổng Bí thư lại khiến dư luận xã hội nghiêng về giả thuyết “đúng”.

Rõ ràng, Nhà nước đang đánh mất vị trí và vai trò thông tin chính thống và trung thực của mình, và nhường lại điều này cho mạng xã hội. Tại sao một thao tác nhằm “phản bác luận điệu xuyên tạc và kích động của các thế lực” lại trở nên quá khó khăn đến Nhà nước như vậy? Câu trả lời không ngoài việc, chính bản thân Nhà nước đang lúng túng trong xử lý thông tin “đúng” hoặc ít nhất là “có phần đúng” trên mạng xã hội về “sức khỏe lãnh đạo”.

Báo QDND cho rằng, cần phải “xử lý nghiêm minh cả về pháp lý và đạo lý”, nhưng đây chỉ là biện pháp áp chế quyền lực nhà nước một cách tùy tiện, hay nói cách khác, là thể hiện tư duy không quản được, thì tiến hành trừng phạt. Nhưng điều này chỉ càng khiến cho Nhà nước trở nên vô chính danh và mất đi tính chính thống thông tin của mình, đến một lúc sẽ hoàn toàn khiến dư luận đặt nghi vấn trong mỗi tuyên bố và phát ngôn. Trong khi, thay vì đem Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày 15-7-2013 của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng, đem Luật An ninh mạn,.. để hãy sử dụng Luật tiếp cận thông tin để minh bạch thông tin.

Chính minh bạch thông tin sẽ giúp cho người dân bớt hoang mang về thông tin giả mạo hoặc hàng trăm ngàn thuyết âm mưa đang bủa vây, và đây là cách hữu hiệu nhất để Nhà nước lấy lại “uy tín” về nguồn tin của chính mình. Bản thân người viết cũng mong muốn nhận được thông tin kịp thời và chính xác từ Nhà nước, nhưng điều này có vẻ quá khó với cơ chế hiện tại.

Một quốc gia không thể mãi mãi “bế quan tỏa cảng” về mặt thông tin khi nó hằng ngày vẫn rao giảng về sự hội nhập quốc tế. Một quốc gia cũng không thể ngăn cấm công dân quan tâm về sức khỏe và tình trạng lãnh đạo bằng việc đe dọa “bắt giam, bỏ tù”.

Đó – là câu chuyện của thời xa vắng.

Và khi Nhà nước còn nghiêng về “bảo vệ bí mật Nhà nước” hơn là “bạch hóa thông tin”, thì người dân vẫn còn sẽ tin và bị thu hút một cách chủ động bởi các “thuyết âm mưu”.

—————————————

VNTB- Chính quyền cảng và chính quyền đặc khu

Nguyễn Hồng Phúc

(VNTB) – “Chính quyền cảng” là cụm từ đến nay vẫn được nhà nước Việt Nam ngần ngại trong áp dụng vào cơ chế quản lý hệ thống cảng biển Việt Nam. Điều này cho thấy một “chính quyền đặc khu” cũng sẽ không dễ được chấp nhận, bởi lo ngại sẽ tạo tiền đề nảy sinh vấn đề ‘đa nguyên’.

Hiểm họa đặc khu Vân Đồn

Từ chính quyền cảng thành ban quản lý khai thác cảng

Trên thế giới, mô hình chính quyền cảng được áp dụng khá rộng rãi và cơ quan này đóng vai trò trung tâm trong quá trình xây dựng và khai thác cảng, đặc biệt là với các cảng container.

Ban đầu khi được thành lập, chính quyền cảng thường là một đơn vị công, thực hiện các chức năng quy hoạch, đầu tư và quản lý tại vùng đất và vùng nước cảng biển được giao. Trong 20 năm qua, chính quyền cảng tại nhiều quốc gia trên thế giới như Canada, Hà Lan, New Zealand, Singapore, Hàn Quốc, Anh… đã bắt đầu được các chính phủ cho hoạt động tự chủ hơn, chú trọng hơn đến mục tiêu lợi nhuận. Đây được cho là bước cải cách quan trọng trong việc nâng cao vai trò của chính quyền cảng từ một cơ quan chức năng trở thành một doanh nghiệp.

Và mô hình thành công tiêu biểu là của PSA (Port of Singapore Authority), từ một cơ quan nhà nước chuyên về cảng biển của Singapore đã phát triển thành tập đoàn khai thác cảng container hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên khi bàn luận về vấn đề này tại nghị trường cho sửa đổi Bộ luật hàng hải vào năm 2015, nhiều ý kiến cho rằng “chính quyền cảng” sẽ gây nhầm lẫn với quy định về chính quyền địa phương trong Hiến pháp, nên chỉ đồng ý áp dụng một số điểm của mô hình chính quyền cảng, thông qua việc cho phép thành lập Ban quản lý và khai thác cảng tại một số khu vực cảng biển sẽ được đầu tư mới.

Kết quả bốn năm đi qua, việc áp dụng thí điểm nửa vời này đã không mang đến một hiệu quả nào như mong muốn.

Có lẽ cần nói thêm, ông Đinh La Thăng lúc giữ cương vị bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải đã ủng hộ áp dụng phương thức quản lý với tên gọi “chính quyền cảng”, với việc thí điểm “chính quyền cảng Lạch Huyện”, “chính quyền cảng Vân Phong”. Tuy nhiên đã không nhận được sự đồng ý của Bộ Chính trị.

Chính quyền đặc khu sẽ như thế nào?

Trong dự thảo về Luật Đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt (gọi tắt là Luật đặc khu) trình Quốc hội ở thời gian qua [http://bit.ly/2UZOEAv], dành hẳn chương IV để mô tả cơ cấu hành chính của chính quyền đặc khu sẽ như thế nào trong tương lai. Các quyền khác của chính quyền đặc khu lại rải đều trong toàn bộ dự thảo.

Bộ máy hành chính của chính quyền đặc khu có hai tầng nấc: Chủ tịch Ủy ban nhân dân đặc khu, và Trưởng Khu hành chính.

“Chủ tịch Ủy ban nhân dân đặc khu là người đứng đầu Ủy ban nhân dân đặc khu, lãnh đạo, điều hành công việc của Ủy ban nhân dân đặc khu, quyết định, tổ chức thực hiện các biện pháp, giải pháp phát triển kinh tế – xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh trên địa bàn theo quy định của Hiến pháp, Luật này, pháp luật có liên quan và phân cấp, ủy quyền của cơ quan nhà nước cấp trên”. (Trích Điều 62.1)

“Trưởng Khu hành chính là người đứng đầu khu hành chính, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn về giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công, thực hiện các giải pháp quản lý dân cư và các hoạt động quản lý nhà nước khác trên địa bàn khu hành chính theo phân cấp, ủy quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân đặc khu, bao gồm nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường theo quy định của pháp luật có liên quan và các nhiệm vụ, quyền hạn khác, trừ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Trưởng Khu hành chính chịu trách nhiệm trước pháp luật và Chủ tịch Ủy ban nhân dân đặc khu về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao”. (Trích Điều 64.1)

Chính quyền địa phương ở đặc khu, theo dự thảo, gồm có Hội đồng nhân dân đặc khu và Ủy ban nhân dân đặc khu. Hội đồng nhân dân đặc khu gồm các đại biểu Hội đồng nhân dân do cử tri ở đặc khu bầu ra. Tổng số đại biểu của Hội đồng nhân dân đặc khu không quá 15 người, trong đó đa số là đại biểu hoạt động chuyên trách. (Trích Điều 60)

Như vậy có thể thấy rõ mô hình “chính quyền đặc khu” của Việt Nam tương tự như đặc khu Hồng Kông của Trung Quốc; khác chăng ở đây là không rõ sắp tới khi dự thảo luật được thông qua, liệu có trường hợp “một tỉnh hai chế độ” vì dự thảo luật quy định đặc khu kinh tế là đơn vị hành chính thuộc tỉnh?

Mô hình đặc khu đã lỗi thời!

Sở dĩ gọi là lỗi thời, vì đặc khu là thiết lập không gian tự do trong một môi trường phi tự do. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đang tham gia vào CPTPP cũng như nhiều hiệp định thương mại song phương khác, đưa đến các khuôn khổ pháp lý cho tự do hóa đầu tư và thương mại toàn cầu đã được thiết lập rồi. Mỗi nước đều đang cải cách để đạt hội nhập vào cuộc chơi chung thì cần gì phải tạo ra các vùng tự do con con như vậy.

Mặt khác, quan điểm soạn thảo dự luật đặc khu của Việt Nam vẫn tuân thủ theo nguyên tắc “Đảng lãnh đạo toàn diện”, nên có sự lúng túng trong vấn đề tổ chức quản lý nhà nước. Theo đó, dự thảo trao cho Chủ tịch đặc khu là người đứng đầu đơn vị hành chính tương đương cấp huyện, nhưng lại nắm giữ một số quyền hạn như của người đứng đầu một tỉnh (chỉ khác về phạm vi lãnh thổ thực hiện quyền), và thực hiện các quyền đó trong phạm vi lãnh thổ đặc khu. Tính hợp lý sẽ thế nào trong khi đặc khu cũng giống như huyện, thành phố là đơn vị hành chính thuộc tỉnh?

Liệu Chủ tịch đặc khu có thể quyết định các vấn đề trong thẩm quyền của mình một cách độc lập, hay sẽ chịu sự tác động của lãnh đạo cấp tỉnh? Hơn nữa, lãnh đạo tỉnh, cơ quan quản lý hành chính cấp tỉnh thực hiện quyền quản lý của mình trên phạm vi toàn tỉnh thì liệu có giới hạn nào đối với họ khi can thiệp vào các vấn đề của đặc khu, làm “mờ đi” tính đặc thù trong cơ chế quản lý đặc khu?

Vấn đề khác, trong dự thảo, cách tiếp cận theo hướng tạo thêm ưu đãi về thuế, tiếp cận đất đai, hạ thấp việc bảo vệ quyền của người lao động và tiêu chuẩn môi trường… trong hoàn cảnh độc đảng toàn trị như Việt Nam, dễ xảy ra các kịch bản quen thuộc trong trục lợi chính sách đang diễn ra tại Việt Nam.

Một nhận xét liên quan của chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong trên báo Nhân Dân điện tử: “Thực tế cho thấy, thành công của đặc khu không đến dễ dàng. Theo Ngân hàng Thế giới, việc 50% số đặc khu và khu kinh tế tự do trên toàn cầu đã thất bại sẽ đặt ra không ít vấn đề, nhất là về cơ sở pháp lý cho mô hình tổ chức, quản lý sự phân cấp và thẩm quyền của người đứng đầu đặc khu; cơ chế giám sát quyền lực và phòng ngừa nạn tham nhũng, lộng quyền, trục lợi chính sách; định hướng phát triển ngành nghề phù hợp…

Hơn nữa, bên cạnh các khoản chi phí lớn và áp lực tăng nợ hoặc vỡ nợ do đầu tư hạ tầng, sự phát triển thái quá, nguy cơ thất thu thuế,… một số đặc khu kinh tế cũng có thể tạo ra sự méo mó trong đời sống kinh tế – xã hội của địa phương và quốc gia, không tạo ra cơ hội việc làm tương xứng với chi phí, và phát triển theo mục tiêu” [http://bit.ly/2GnEzoR]

Cá nhân người viết cho rằng nên khép lại dự thảo luật đặc khu, vì nếu luật này được ban hành dù có sửa đổi ra sao đi nữa, thì nó đưa đến một hệ lụy khác, là sự cạnh tranh tự nhiên về chính sách đầu tư ở cấp địa phương giữa các vùng miền, qua đó tạo ra sự bất ổn vĩ mô nhất định và điều này chưa chắc là tốt đối với tổng thể nền kinh tế.

——————————————–

VNTB- TRUYỆN CƯỜI : Nghĩ mà đắng

Trần Thế Kỷ

Lúc cô gái chờ được cứu thì chẳng ai cứu nhưng khi hung thủ giết xong cô gái rồi tự sát thì cái đám đông kia lại xúm vào đưa hắn đi cấp cứu !

1. Bên ly cà phê, mấy người bạn trò chuyện :

– Ninh Bình : Một trung tá CSGT chứng kiến việc một thanh niên dùng kéo đâm chết một cô gái nhưng không can thiệp khiến nạn nhân tử vong oan uổng.

– Sao CA không cứu dân mà lại đứng nhìn ?

– Anh ta bảo do hung thủ có dao nên không dám can thiệp.

– “ Vì nước quên thân, vì dân phục vụ” cái kiểu gì mà mới thấy con dao đã sợ són đái ?

– Hung thủ có dao thì CSGT cũng có gậy, có phải tay không bắt giặc đâu ?!

– Đúng vậy. CA được huấn luyện đầy đủ mà ngại nguy hiểm thì nên cởi áo về nhà chăn vịt.

– Có lẽ CSGT xứ ta được huấn luyện chỉ để làm sao cho dân phải nộp phạt càng nhiều càng tốt .

– Chắc vậy. Cũng đáng trách cả cái đám đông chỉ biết khoanh tay đứng nhìn như anh trung tá CSGT.

– Nghĩ mà đắng . Lúc cô gái chờ được cứu thì chẳng ai cứu nhưng khi hung thủ giết xong cô gái rồi tự sát thì cái đám đông kia lại xúm vào đưa hắn đi cấp cứu !

2. Anh Năm bảo anh Tư :

– Có một biếm họa vẽ bác Tổng xách giỏ, gặp người quen .

– Rồi sao nữa ?

– Người quen ấy hỏi : “ Bác Tổng đi đâu vậy ?”, bác Tổng đáp : “ Tớ đi chợ”. Người quen hỏi tiếp : “ Đi chợ nào ?”, bác Tổng đáp : “ Đi Chợ Rẫy !” .

– Bác Tổng nhà ta đi Chợ Rẫy thì mua gì ở đó ?

– Đi Chợ Rẫy thì tất nhiên là để mua sự sống .

– Liêu các y bác sĩ ở đấy có chịu bán cho bác Tổng cái đó không ?

– Cái này còn tùy Trời . Nếu Trời chưa muốn bác Tổng tung cánh chuồn về chầu thì có thể được .

– Chắc vậy, “ khuôn xanh biết có vuông tròn mà hay” !

3. Năm Sài Gòn bảo một bạn đọc :

– Tâm Don bảo ông Nhạ sao lại từ chối cái tốt.

– Có lý . Ông Nhạ bảo mô hình giáo dục Anh – Mỹ rất hay nhưng lại không chịu áp dụng.

– Sao ông Nhạ không chịu áp dụng ?

– Vì mô hình này không tuyên truyền nhồi sọ , không tuyên truyền chính trị.

– Vậy là mô hình giáo dục Anh – Mỹ không hợp ý Đảng, không hợp ý bác Tổng .

– Tớ nghĩ thế.

– Vậy là Tâm Don nói oan cho ông Nhạ.

– Có lẽ vậy. Vì dù ông Nhạ có muốn áp dụng mô hình giáo dục Anh – Mỹ cho VN mà bác Tổng không chịu thì cũng chả được .

Chợt có tiếng ông Nhạ :

-Sao thiên hạ cứ nhè tớ mà chửi ? Tớ có phải là ông nội Tổng Tịch đâu !

4. Anh Năm bảo anh Tư :

– Vua “chả giò” Trịnh Vĩnh Bình thắng kiện chính phủ VN tại tòa quốc tế .

– Vậy là việc chính phủ VN ăn cướp của dân là có thực .

– Luật rừng của VN đã thua luật quốc tế.

– Nhiều vụ dân oan ở xứ ta mà đưa ra quốc tế xử thì dân thế nào cũng thắng.

– Chính phủ VN luôn hô hào kiều bào về nước đầu tư nhưng từ vụ ông Trịnh Vĩnh Bình , kiều bào nào muốn đầu tư cũng cần phải cảnh giác trước chính phủ VN.

– Đúng vậy, không cảnh giác thì có ngày ôm hận.

– May mà ông Trịnh Vĩnh Bình còn vượt thoát được khỏi VN để mà kiện. Bằng không thì hẳn ông ấy đã chết rục trong nhà tù VN từ lâu.

– Sau vụ thua kiện này, chính phủ VN hẳn rất ân hận.

– Ân hận là phải vì nhẽ ra phải cho Trịnh Vĩnh Bình đi “mò tôm” ngay từ đầu !

5. Anh Tư bảo Năm Sài Gòn :

– VN bị quốc tế xếp hạng 4 thế giới về xử tử hình, chỉ sau TQ, Iran và Ả rập Xê út.

– Thì sao nào ?

– Thì quốc tế cho là VN thiếu khoan dung.

– Tớ không đồng ý với quốc tế về điểm này. Theo tớ ,VN cần phải mạnh tay hơn nữa để lập lại kỷ cương phép nước.

– Cậu có lý .

– Chẳng hạn như vụ cô gái giao gà bị hiếp và giết ở Điện Biên , tòa án VN nên xử tử hình tất cả những nghi phạm nếu đúng là những kẻ này đã phạm tội đó.

– Tớ đồng ý với cậu.

– Chưa hết , VN vẫn còn rất nhẹ tay với bọn tham quan ô lại. Trong bọn chúng có kẻ tham ô hàng trăm , hàng ngàn tỷ đồng nhưng chỉ bị xử tù. Thậm chí có kẻ như Võ Kim Cự chẳng hề bị xử tội gì mà còn được ung dung qua Canada.

– Theo tớ , bọn đó đáng bị xử tội chết.

– Đúng vậy . Nếu như bọn phản dân hại nước mà bị xử bắn khiến VN trở thành nước đứng đầu thế giới về xử tử hình thì cũng là điều đáng hoan nghênh !