Hoàng Việt
Năm 2010, sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, Tổng thống Barack Obama ký ban hành Đạo luật Dodd-Frank, trong đó Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng (CFPB) và các quy định giám sát ngân hàng chặt chẽ được thiết lập. CFPB ra đời để bảo vệ người tiêu dùng trước các hành vi lạm dụng của ngành tài chính và đảm bảo hệ thống ngân hàng hoạt động minh bạch, an toàn. Một phần quan trọng của đạo luật là ngưỡng giám sát đặc biệt cho các ngân hàng có tài sản từ 50 tỷ USD trở lên.
Khi “đường biên an toàn” bị đẩy lùi
Đến thời chính quyền Donald Trump, dưới áp lực vận động hành lang của ngành ngân hàng, Quốc hội thông qua Đạo luật Nới lỏng Quy định Ngân hàng năm 2018, nâng ngưỡng giám sát từ 50 tỷ lên 250 tỷ USD. Hệ quả là hàng trăm ngân hàng cỡ trung và lớn — bao gồm Silicon Valley Bank — thoát khỏi các bài kiểm tra sức chịu đựng vốn và quản lý rủi ro nghiêm ngặt.
Minh chứng sống động: Vụ Silicon Valley Bank
Tháng 3/2023, Silicon Valley Bank (SVB) sụp đổ chỉ trong vài ngày, khi khách hàng ồ ạt rút tiền. Với tài sản khoảng 209 tỷ USD, SVB nằm dưới ngưỡng 250 tỷ USD nên không chịu giám sát chặt chẽ như trước. Chính quyền Biden phải can thiệp khẩn cấp vào chiều thứ Sáu để ngăn khủng hoảng lan rộng đầu tuần kế tiếp. Đây là minh chứng rõ ràng: ngân hàng không cần quá lớn mới gây ra hiệu ứng domino.
Phán quyết mới và phản ứng gay gắt
Mới đây, một tòa phúc thẩm liên bang — dù chia rẽ ý kiến — đã cho phép Tổng thống Trump thu hẹp quy mô CFPB, mở đường cho chính quyền tiếp tục cắt giảm vai trò giám sát của cơ quan này.
Quyết định này đã vấp phải phản ứng dữ dội từ các nhà bảo vệ người tiêu dùng, giới quan sát tài chính, và nhiều người dân. Một bình luận trên mạng xã hội so sánh động thái này như việc “sa thải các lính gác để bọn trộm cảm thấy được chào đón”. Nhiều độc giả lo ngại đây là tín hiệu cho thấy quyền lợi của người tiêu dùng sẽ bị đẩy xuống hàng thứ yếu, nhường chỗ cho lợi ích của các tập đoàn tài chính.
Khi lợi ích nhóm thắng thế an toàn hệ thống
CFPB và các quy định Dodd-Frank tồn tại để ngăn tái diễn thảm họa 2008. Nhưng mỗi lần các nhóm lợi ích thành công trong việc nới lỏng giám sát, xã hội lại tiến gần hơn đến một khủng hoảng mới. Lợi nhuận của các ông lớn có thể tăng ngắn hạn, nhưng niềm tin của công chúng vào hệ thống tài chính bị xói mòn — và niềm tin một khi mất đi sẽ khó lấy lại.
