Cù Tuấn biên dịch.
Tóm tắt:
* Ông Phạm Nhật Vượng đang thay đổi chiến lược của mình cho Công ty TNHH ô tô VinFast, tập trung vào các thị trường châu Á như Ấn Độ, Indonesia và Philippines sau một nỗ lực không thành công tại Mỹ và châu Âu.
* Ông Vượng đã rót ít nhất 14 tỷ đô la vào VinFast, bao gồm hơn 2 tỷ đô la tiền túi của mình, và cho biết ông sẵn sàng hỗ trợ công ty cho đến khi hết tiền.
* Theo ông Tú Lê, nhà sáng lập Sino Auto Insights, vẫn chưa rõ liệu VinFast có thể xây dựng sự hiện diện ở châu Á đủ nhanh để cạnh tranh với các đối thủ từ Trung Quốc và các nơi khác hay không.
Ông Phạm Nhật Vượng đã chi hàng tỷ đô la cho một nỗ lực không thành công nhằm biến nhà sản xuất ô tô điện mới nổi của mình thành một đối thủ lớn ở Mỹ và châu Âu.
Giờ đây, người giàu nhất Việt Nam đang thay đổi chiến lược – đặt cược con đường ngăn chặn thua lỗ nặng nề của VinFast Auto Ltd. thay vào đó là thông qua các thị trường châu Á như Ấn Độ, Indonesia và Philippines.
Đây là bước ngoặt mới nhất trong hành trình đầy khó khăn của ông trùm bất động sản 57 tuổi này, nhằm xây dựng một nhà sản xuất ô tô toàn cầu. Ít nhất 14 tỷ đô la đã được rót vào VinFast, bao gồm vốn từ tập đoàn Vingroup JSC của ông Vượng, các công ty liên kết và các bên cho vay bên ngoài — cũng như hơn 2 tỷ đô la tài sản cá nhân của ông. Ông cho biết sẵn sàng hỗ trợ VinFast cho đến khi hết tiền.
Cam kết của ông Vượng đã giúp công ty duy trì hoạt động ngay cả khi thua lỗ ngày càng tăng. Năm ngoái, công ty ghi nhận 1,57 đô la chi phí cho mỗi 1 đô la doanh thu và ghi nhận khoản lỗ 3,2 tỷ đô la.
Đây là một cuộc chạy đua với thời gian, theo ông Tú Lê, nhà sáng lập công ty tư vấn ô tô Sino Auto Insights có trụ sở tại Detroit, cho biết. Mặc dù VinFast hiện đang thu hút được sự chú ý tại Việt Nam, nhưng vẫn chưa rõ liệu công ty có thể xây dựng sự hiện diện ở châu Á đủ nhanh để cạnh tranh với các đối thủ từ Trung Quốc và các nơi khác hay không.
Việc khai trương nhà máy lắp ráp đầu tiên ở nước ngoài tại Ấn Độ vào đầu tháng này là một bước ngoặt quan trọng trong chiến lược xoay trục sang châu Á của ông Vượng. Nhà máy gần Thoothukudi, thành phố cảng của Ấn Độ, sẽ có khả năng sản xuất 150.000 xe mỗi năm cho các vùng Nam Á, Trung Đông và châu Phi. Đây là một phần trong khoản đầu tư 500 triệu đô la mà VinFast sẽ chi cho bước tiến đầu tiên vào Ấn Độ – khoản đầu tư mà công ty kỳ vọng sẽ tăng lên 2 tỷ đô la trong tương lai.
Vào tháng 6, công ty đã khánh thành nhà máy thứ hai tại Việt Nam, ban đầu có thể sản xuất 200.000 xe mỗi năm, và chỉ còn vài tháng nữa là đến ngày khai trương một nhà máy nhỏ hơn tại Indonesia.
Các thị trường mục tiêu mới là những vùng “nở muộn” về doanh số xe điện “nhưng có tiềm năng to lớn và hiện đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ”, công ty cho biết.
Kế hoạch mở rộng này diễn ra sau nỗ lực của VinFast nhằm khẳng định vị thế tại Bắc Mỹ và Châu Âu. Tuy nhiên, nỗ lực này đã bị ảnh hưởng bởi những đánh giá tiêu cực ban đầu về xe của công ty và một đợt thu hồi do lỗi phần mềm. Trong số 97.399 xe được giao trên toàn cầu của công ty vào năm 2024, khoảng 90% là giao tại Việt Nam. Năm ngoái, công ty đã trì hoãn kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất xe điện tại Bắc Carolina đến năm 2028.
Tuy nhiên, nửa phía Nam châu Á lại là nơi có nền kinh tế phát triển nhanh chóng với hơn 2 tỷ người tiêu dùng. Tỷ lệ sở hữu ô tô thấp hơn so với phương Tây và có ít thương hiệu nội địa đã thành danh hơn. Tuy nhiên, khu vực này lại kém phát triển hơn, đồng nghĩa với việc nhu cầu có thể sẽ được thúc đẩy bằng những chiếc xe nhỏ hơn với biên lợi nhuận mỏng hơn.
“Giống như nhiều công ty khác, VinFast thực hiện các điều chỉnh ngắn hạn trong kế hoạch kinh doanh để ứng phó với những thay đổi của hoàn cảnh”, công ty này cho biết trong một tuyên bố.
Kể từ khi VinFast bắt đầu hoạt động vào năm 2017, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc có giá thành cạnh tranh và giá rẻ đã xuất hiện, tạo ra mối đe dọa không chỉ đối với các công ty khởi nghiệp mà còn đối với cả những gã khổng lồ như Volkswagen AG và Tesla Inc.
Mặc dù Đông Nam Á có ít sự cạnh tranh hơn so với phương Tây, nhưng “điều đó sẽ thay đổi khi Trung Quốc tham gia vào cuộc chiến giá cả”, ông Tú Lê nói. Nếu VinFast không thể khẳng định vị thế trước thời điểm này, “tôi không biết tương lai của họ sẽ ra sao ngoài Việt Nam”.
Ông Vượng kỳ vọng VinFast sẽ hòa vốn vào cuối năm sau.
Hồ sơ cho thấy 92% doanh thu tích lũy của công ty trong bốn năm qua đến từ Việt Nam. Một phần ba trong số đó đến từ các bên liên quan. Công ty Cổ phần Di động Thông minh và Xanh GSM, một công ty taxi mà ông Vượng nắm giữ 95% cổ phần, đã mua hàng nghìn xe VinFast. Nói cách khác: Ông Vượng đang chuyển tiền từ túi này sang túi kia.
Việc xây dựng một thương hiệu ô tô mới không hề dễ dàng. Cần có thời gian để nhận diện thương hiệu và tạo dựng lòng tin của khách hàng, cũng như xây dựng mạng lưới trung tâm dịch vụ và trạm sạc, theo ông Thanachai Vorachaivanich, giám đốc điều hành của công ty phân tích ô tô Proliance Co. Một số nhà phân tích cho rằng VinFast sẽ tốt hơn nếu thành lập tại Việt Nam trước thay vì theo đuổi chiến lược “mọi lúc mọi nơi”, vốn tốn kém và không chắc chắn.
VinFast được phát triển từ Vingroup, một tập đoàn kinh doanh đa ngành, từ bất động sản đến khách sạn, với doanh thu chiếm khoảng 1% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Việt Nam. Mảng phát triển bất động sản của Vingroup là mảng sinh lời nhất và đã góp phần tài trợ cho công ty sản xuất xe điện này. Ông Vượng đã rót ít nhất 8 tỷ đô la từ tập đoàn của mình vào VinFast dưới dạng tài trợ, cho vay và chuyển đổi nợ thành vốn chủ sở hữu.
VinFast vẫn là một lực cản tài chính đối với kết quả kinh doanh của Vingroup, theo Ken Foong, một nhà phân tích của Bloomberg Intelligence, cho biết. Tuy nhiên, điều đó có thể không quá quan trọng đối với ông Vượng, người nắm giữ Vingroup và sở hữu khối tài sản trị giá 11 tỷ đô la, theo Bloomberg Billionaires Index. Theo ông Foong, trừ khi kinh tế Việt Nam trở nên suy thoái hoặc khả năng tiếp cận vốn của Vingroup thay đổi mạnh mẽ, mảng kinh doanh bất động sản có thể tạo ra đủ nguồn tiền để duy trì hoạt động của nhà sản xuất ô tô này, miễn là ông Vượng muốn.
Ông Dan Gittleman, người có cổ phần tại công ty tư vấn phần mềm ô tô SanBoca Insights, đã chuyển từ hoài nghi sang tin tưởng vào tầm nhìn của ông Vượng.
Hai đến ba năm trước, “Tôi đã nói: ‘Không có khả năng nào anh chàng này có thể làm được'”, Gittleman nói. Nhưng theo Gittleman, VinFast đã học hỏi từ những sai lầm của mình, phát triển tốt ở Việt Nam và hiện đang ở vị thế thuận lợi để mở rộng ra nước ngoài.
“Cái tên này xuất hiện nhiều hơn bạn nghĩ trong giới ô tô”, ông nói. “Ngay cả ở Florida, tôi cũng đã thấy một vài chiếc trên đường.”
