Động thái bất ngờ này đã tạo ra một rạn nứt chưa từng có trong giới ủng hộ MAGA – Make America Great Again, những người tin rằng họ đang chiến đấu vì lẽ phải và rằng Donald Trump là hiện thân của chính nghĩa.
Nguồn cơn của sự bất mãn
Trước hết, cần trở lại vụ việc mờ ám mang tên Epstein, nhà tài phiệt giàu có của Mỹ, bị truy tố vào tháng 07/2019 vì tội buôn bán tình dục trẻ vị thành niên. Một tháng sau, ngày 10/08, ông được phát hiện đã chết trong phòng giam. Dù chính quyền cho rằng ông ta đã tự tử nhưng vẫn có vô số thuyết âm mưu được lan truyền, cho rằng ông đã bị sát hại nhằm ngăn chặn việc tiết lộ thông tin có thể liên quan đến các nhân vật cấp cao. Bạn gái của ông là Ghislaine Maxwell, người đã bị kết án 20 năm tù vào năm 2022 vì đã hỗ trợ Epstein lạm dụng các bé gái, đã tiết lộ mối liên hệ của nhà tài phiệt này với nhiều nhân vật trong giới tinh hoa, như Hoàng tử Andrew của Vương quốc Anh hay cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton. Cả hai sau đó đều đã phủ nhận mọi sự liên quan.
Kể từ đó, nhiều người Mỹ tin rằng chính quyền đang che giấu một danh sách khách hàng của Epstein nhằm bảo vệ những nhân vật giàu có và quyền lực. Theo Le Nouvel Obs, những nghi ngờ này đặc biệt nở rộ trong phong trào MAGA, vốn đã biến vụ án này thành trung tâm của một cuộc chiến ý thức hệ chống lại giới tinh hoa và các mạng lưới ấu dâm được cho là tồn tại. Donald Trump cũng bị nhắc đến một cách gián tiếp trong vụ việc, do từng nhiều lần xuất hiện cùng Jeffrey Epstein và Ghislaine Maxwell vào thời điểm ông vẫn còn là một ông trùm bất động sản ở New York.
Tuy nhiên, điều đó không làm lung lay sự ủng hộ của lực lượng cốt lõi trong phong trào, những người vẫn kiên định với lời hứa của vị tỷ phú. Trong chiến dịch tranh cử tổng thống, ông Trump đã tuyên bố rằng nếu trở lại Nhà Trắng, ông sẽ “không gặp vấn đề gì” trong việc công bố danh sách khách hàng được cho là tồn tại.
Những người ủng hộ MAGA đã vô cùng hân hoan vào tháng Hai, khi bộ trưởng Tư Pháp Pam Bondi tuyên bố rằng danh sách đang nằm trên bàn làm việc của bà và đang được bà xem xét. Vài ngày sau đó, một số người có ảnh hưởng thuộc phe bảo thủ đã được trao một loạt tài liệu được cho là sẽ làm sáng tỏ toàn bộ vụ án. Họ đã tươi cười chụp ảnh tại Nhà Trắng, tay cầm các tập hồ sơ. Thế nhưng, rất ít thông tin mới thực sự được tiết lộ.
Sự thất vọng ngày càng bộc lộ rõ hơn, khi nhiều người ủng hộ tổng thống cho rằng ông đã không giữ lời hứa. Đầu tháng 7, bộ Tư Pháp và Cơ quan cảnh sát liên bang FBI đã công bố một bản ghi nhớ chung, xác nhận rằng Jeffrey Epstein đã tự tử trong tù, đồng thời khẳng định rằng qua quá trình rà soát kỹ lưỡng toàn bộ hồ sơ, họ không phát hiện ra “danh sách khách hàng” nào liên quan đến mạng lưới lạm dụng tình dục, cũng như không có “bằng chứng đáng tin cậy” nào cho thấy Epstein đã tống tiền các nhân vật quyền lực.
Tài liệu này đã ngay lập tức vấp phải làn sóng phản đối dữ dội. Ngoài ra, một đoạn video dài gần 11 tiếng, được cho là chưa chỉnh sửa và ghi lại một phần nhà tù New York nơi Epstein chết vào tháng 08/2019, cũng đã được chính quyền công bố nhằm bác bỏ các nghi ngờ về một vụ ám sát. Tuy nhiên, một phút trong đoạn ghi hình dường như đã bị thiếu, điều này càng làm dấy lên hoài nghi thay vì trấn an dư luận.
Vậy sao phe Maga giận dữ đến vậy ? Tờ New York Times nhận định rằng thông thường, những người ủng hộ Trump không hề gặp khó khăn khi tin vào những tuyên bố mà ông đưa ra, hay sẵn sàng tha thứ cho những hành động bất nhất của nhà tỷ phú. Tuy nhiên, sự việc lần này lại không giống như vậy.
Thuyết âm mưu giúp đoàn kết cử tri
Đài France 24 dẫn lời giám đốc viện nghiên cứu về Hoa Kỳ Clinton, ông Liam Kennedy cho rằng “hồ sơ Epstein là trụ cột trong toàn bộ hệ thống thuyết âm mưu” mà một phần không nhỏ cử tri của Donald Trump tin tưởng. Vẫn theo ông Liam Kennedy, danh sách khách hàng giả định của Jeffrey Epstein “liên kết các niềm tin cốt lõi của bộ phận cử tri ủng hộ Trump, đó là sự thù ghét phe tự do, nỗi ám ảnh về việc trẻ em bị lạm dụng, và niềm tin rằng có những kẻ quyền lực đang lộng hành mà không bị trừng phạt”. Vụ Epstein đã châm ngòi cho vô số các giả thuyết về sự tồn tại của một “tập đoàn ngầm” các chính trị gia phóng túng chuyên lạm dụng tình dục và hút máu trẻ em để kéo dài tuổi thọ.
Danh sách “trứ danh” này rõ ràng là điều ít hoang đường nhất trong số các giả thuyết của họ. Peter Knight, chuyên gia về thuyết âm mưu tại Đại học Manchester giải thích : “Ý tưởng về một âm mưu bí mật gồm các chính trị gia mang tư tưởng tự do, uống máu trẻ em thì dễ dàng bị bác bỏ. Nhưng với Jeffrey Epstein, những người tin vào thuyết âm mưu đã có một minh chứng cụ thể và xác thực về một kẻ có thể thực hiện những hành vi khủng khiếp trong nhiều năm nhờ vào những liên hệ với giới quyền lực.”
Biến cuộc bầu cử tổng thống thành cuộc chiến vì chính nghĩa
Cuộc đấu tranh nhằm phơi bày ra ánh sáng danh tính các “kẻ quyền lực” có tên trong danh sách đã mang đến cho những cử tri ủng hộ Trump một vai trò mới, vai trò của người cứu rỗi. Đồng thời nó cũng biến cuộc bầu cử tổng thống thành một cuộc chiến giữa cái thiện và cái ác nhằm bảo vệ những đứa trẻ vô tội, giúp đưa màu sắc tôn giáo vào cuộc đua chính trị.
Marc Tuters, chuyên gia về thuyết âm mưu và chủ nghĩa dân túy tại Đại học Amsterdam, cho rằng :“Thành công lớn nhất của Donald Trump là ông đã biến một thứ vốn nhàm chán như chính trị thành một việc kích thích và mang tính giải trí hơn nhiều.” Một bộ phận người Mỹ không quan tâm đến chính trị, nhưng họ lại rất sùng đạo, và vụ Epstein đã trao cho họ một “cuộc chiến chính nghĩa” để theo đuổi. Vẫn theo ông Tuters, những người ủng hộ phong trào MAGA tin rằng họ “đang chiến đấu chống lại cái Ác, chứ không đơn thuần là chống lại các chính trị gia đảng Dân Chủ, và để giữ cho động lực này luôn cháy bỏng, người ta phải duy trì ảo tưởng đó bằng mọi giá.”
Một ảo tưởng khác mà vụ Epstein tạo ra là “luôn trình bày một phiên bản thế giới nơi có một bên này là cái ác tuyệt đối, bên kia là sự trong sạch hoàn toàn, và không có điểm trung gian nào.” Với niềm tin rằng Donald Trump sẽ công bố danh sách khách hàng, ông nghiễm nhiên trở thành Đấng Cứu Thế, theo giải thích của Peter Knight.
Tổng thống Trump rơi vào cái bẫy do chính mình giăng ra ?
Nhưng nếu tổng thống Mỹ từ chối làm điều đó, ông không còn là hiện thân của cái Thiện mà người ta phải ủng hộ bằng mọi giá. Các chuyên gia nhận định trên đài France 24 rằng điều này rất nguy hiểm cho ông bởi vì các lực lượng tin vào thuyết âm mưu, vốn có ảnh hưởng lớn, có thể từ chối “bước tiếp” và thậm chí sẽ nghĩ rằng Donald Trump “cũng nằm trong âm mưu”. Đồng quan điểm, Marc Tuters cho rằng hồ sơ Epstein vẫn là một niềm tin trung tâm còn tồn tại, “và nếu họ bị tước đi điều đó, thì họ còn gì để mà bảo vệ?”
Hiện tại, rủi ro này vẫn còn hạn chế vì, “trong vũ trụ của Donald Trump, luôn có một thuyết âm mưu mới để thu hút đám đông hoặc một con cừu bị hy sinh, để mọi người quên đi chuyện cũ,” Peter Knight khẳng định. Tuy nhiên, cuộc tranh cãi trong “gia đình” này đã “bộc lộ một điểm yếu trong phe Trump,” theo lời Liam Kennedy. Với chuyên gia này, mặc dù tổng thống đã rất giỏi trong việc kết hợp hiện thực với các thuyết âm mưu, vụ Epstein chứng minh rằng những âm mưu đó có thể vượt ra ngoài tầm kiểm soát của ông.
(Nguồn : France 24, Le Nouvel Obs)
