Ngày xưa thời Việt Nam Cộng-Hoà cuốn sổ này được gọi là sổ Thông-Hành. Có nhiều người nay chắc sẽ thắc mắc văn bản xưa sao hay có cái gạch ngang giữa từ, dạ đó là quy tắc viết từ ghép chuẩn mực đó ạ. Giờ chữ nghĩa mất dần sự chuẩn mực đó rồi, học sinh học trung học chỉ mặt hỏi về từ ghép coi có rành rẽ hết không biết liền.
Quay trở lại chuyện cuốn sổ xanh, thời Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa thì được gọi là cuốn Hộ Chiếu
Thông Hành nghĩa là gì? 通行 là đi suốt, không gặp trở ngại (theo từ điển Nguyễn Quốc Hùng). Đồng nghĩa với passeport trong tiếng Pháp và passport trong tiếng Anh.
Hộ Chiếu nghĩa là gì? Chiếu ở đây là 照, (có hình mặt trời bên trái và lửa bên dưới) tức chữ chiếu trong chiếu sáng, chiếu cố (chỉ sự nhìn ngắm, quan tâm). Hộ chiếu là giấy tờ tùy thân, nhằm mục đích bảo vệ cho người mang khi đi ra nước ngoài. Lưu ý là chữ chiếu này khác chữ chiếu là lệnh vua ban (詔, như Chiếu dời đô). Chữ hộ chiếu, chỉ có chúng ta và tiếng Trung Quốc là dùng. ( nguồn này tìm ở anh Gồ)
Khi sở hữu cuốn sổ Thông-Hành thì ngày xưa dân VNCH có thể đi qua nhiều nước tư bản lớn một cách dễ dàng với tư cách du học, làm việc, du lịch,…
Nay sở hữu cuốn sổ Hộ Chiếu thì danh sách 48 nước được miễn thị thực hỏi thiệt dân Việt muốn tới bao nhiêu đất nước có những cái tên đến nghe còn lạ ấy? Ngay như nước bạn, nước ông cố nội, nước cộng sản hiếm hoi còn lại trên địa cầu như Trung Quốc nó còn chả miễn thị thực cho. Nhật, Hàn gần gần xin visa còn khó chứ chưa nói tới Mỹ, Úc, Canada, Châu Âu…
Ở trong nước, chê cái gì thì bị ụp ngay cái bô lên đầu gõ lóc cóc nhắc nhở “tự hào dân tộc đê”. Thì cũng yêu nước chứ, yêu xóm làng, quê hương, người thương, đường phố thân thuộc chứ. Nhưng ra nước ngoài thì lại nghèn nghẹn cái tủi thân với tấm hộ chiếu xanh lá, qua Singapore thôi cũng lạng quạng bị câu vô xét hỏi hồ nghi có đi làm điếm xuyên biên giới hay không. À mà thời VNCH người ta gọi rõ là “làm điếm” còn XHCN đổi là “làm gái”. Thanh tao hơn thì không có mà nhập nhằng hơn thì có. Đm, điếm là điếm mà gái là gái. Gái chưa chắc làm điếm mà điếm thì hẳn là gái, nha. Nói tiếp chuyện đi lại, về tới cửa nhà thì bị hành, bị ăn cắp, bị xin đểu, bị ngàn thứ muốn ăn tươi nuốt sống bọn đồng bào cửa khẩu. Chưa nói đến khi hữu sự cố, cái nghĩa “Hộ” của Hộ Chiếu nó nằm đâu đó gần thận dưới thắt lưng chứ chả còn tí gì là “bảo vệ” cho kẻ sở hữu nó nữa.
Khi bạn đổi cái Hộ Chiếu nước mình để đổi cái Thông-Hành nước khác thì nếu có chuyện thì sẽ được bảo vệ bởi đất nước cấp Thông-Hành mới cho bạn nhưng nếu bạn thành công rực rỡ thì quê hương từng cấp Hộ Chiếu nhưng chưa từng “hộ” theo “chiếu” ấy sẽ đào rễ bạn lên để tự hào. Có khi có cả lũ đồng bào ăn cắp đồ của bạn nơi cửa khẩu của quê hương nữa.
Vậy đấy.
Sinh ra trót khai sanh là người Việt Xã Nghĩa thì có khuyết tật tròn như Sọ Dừa thì cũng gắng mà bay cao, bay xa, bay luôn như Thánh Gióng hoạ may vừa được bảo vệ vừa được tự hào phụ.
Không tin, hãy thử như Hương.
Em cô đơn hay tự hào, Hương ơi?
-Ubee Hoang-
P/S: post lại tấm Thông-Hành VNCH ngày trước post và sau đó được bầy đồng bào chụp mũ phản động chỉ vì mơ ước ngày nào đó ta được đi lại như xưa.
