Bài viết “Charlotte’s Web” của Nguyễn Bình Phương – một bài viết vừa mang tính văn học, vừa là lời bình chính trị sắc sảo, đầy xót xa và phản kháng trước một chiến dịch trấn áp di dân được khoác lên vẻ bề ngoài “đạo đức văn chương”.
“Charlotte chết rồi.”
Một đứa trẻ òa khóc.
Một thế giới vừa mất đi chút dịu dàng.
Chiều nay, khi đọc tin tức về một chiến dịch bố ráp di dân mang tên “Charlotte’s Web Operation”, tôi chợt nhớ đến con gái mình ngày xưa. Con bé khóc nức nở khi đọc đến đoạn cô nhện Charlotte qua đời. Trong tay nó là cuốn sách thiếu nhi kinh điển của E.B. White – Charlotte’s Web.
Từ trang sách đến trái tim: chuyện về một con nhện và lòng vị tha
Charlotte’s Web kể lại tình bạn cảm động giữa chú lợn Wilbur và cô nhện Charlotte.
Wilbur – sinh ra yếu ớt, suýt bị giết – được cứu sống bởi bé Fern. Nhưng cuộc sống không dừng ở phép màu ban đầu: khi bị bán cho trang trại Zuckerman, Wilbur lại đối mặt với số phận bị vỗ béo rồi giết thịt. Chính Charlotte – cô nhện thông minh và dịu dàng – đã dệt lên những từ kỳ diệu bằng tơ nhện như “Some Pig”, “Radiant”, “Humble”… khiến cả thị trấn kéo đến xem chú lợn “phi thường”. Nhờ đó, Wilbur được giữ lại.
Charlotte chết sau Hội chợ Quận, sau khi kịp đẻ trứng và hoàn thành lời hứa với người bạn thân. Wilbur không bao giờ quên Charlotte – như thế hệ độc giả không bao giờ quên được lòng tử tế vô điều kiện của cô nhện nhỏ ấy.
Khi chính quyền mượn danh “Charlotte” để giăng bẫy di dân
Trở lại hiện thực.
Tuần qua, tại Charlotte, North Carolina, hơn 130 người bị bắt giữ chỉ trong 48 giờ. Chiến dịch của lực lượng ICE và CBP được đặt tên là: Charlotte’s Web Operation.
Cư dân gốc Mỹ Latin và châu Á hoảng sợ. Nhà hàng đóng cửa. Trường học vắng bóng phụ huynh. Người dân được nhắc mang hộ chiếu khi ra ngoài.
Hình ảnh lan truyền từ chiến dịch là những người bị lực lượng bịt mặt bắt lên xe không biển số. Một trường hợp tên Willy Aceituno bị đập vỡ kiếng xe khi chưa kịp trình giấy tờ. Một chiến dịch “mạng nhện” giăng ra để bắt người – nhưng không phải để cứu một chú lợn, mà để săn những người lao động nghèo.
Một sự phản bội văn chương
Điều đáng buồn là tên của chiến dịch không phải ngẫu nhiên.
Chỉ huy chiến dịch – ông Bovino – còn trích dẫn một câu trong sách:
“Gió thổi đâu thì ta bay đó. Cao, thấp – gần, xa – đông, tây, nam, bắc gì cũng được.”
Ông Bovino nghĩ rằng ông đang “triết lý”. Nhưng ông chỉ đọc chữ, không đọc nghĩa. Ông không hiểu rằng Charlotte’s Web không phải là câu chuyện về lưới bẫy, mà là về cách cái đẹp có thể cứu rỗi một sinh vật yếu ớt.
Người cháu của E.B. White lên tiếng
Martha White – cháu nội của E.B. White – đã nhanh chóng phản đối việc sử dụng tựa sách của ông cho chiến dịch này. Cô khẳng định:
“Đây là sự phản bội tinh thần nhân văn mà ông tôi để lại.”
Martha nhắc lại một câu trong truyện, khi Charlotte nói với Wilbur:
“Bằng cách giúp bạn, có lẽ tôi chỉ đang cố nâng cuộc đời mình lên một chút. Trời biết đấy, cuộc đời của bất kỳ ai cũng có thể tốt đẹp hơn một chút như thế.”
E.B. White không viết sách để người ta đem làm lý do đi bắt người. Ông viết để người ta học cách giữ lấy lòng trắc ẩn, ngay cả khi thế giới quá phức tạp.
❌ Từ ngôn ngữ của văn chương đến vũ khí của quyền lực
Cuốn sách từng dạy hàng triệu trẻ em về lòng tốt, tình bạn và sự hy sinh, giờ bị trưng dụng như một vỏ bọc đạo đức cho hành vi đàn áp.
Trong văn chương, “mạng nhện” là biểu tượng của kết nối, bảo vệ, tinh tế và hy vọng.
Trong chính sách, “Charlotte’s Web Operation” là biểu tượng của trấn áp, đe dọa và bắt bớ.
Sự tráo đổi biểu tượng này làm nhục văn chương và xúc phạm độc giả.
Chúng ta phải giành lại ý nghĩa cho những điều đẹp đẽ
Những gì ICE và CBP đang làm đi ngược lại tất cả thông điệp của E.B. White.
Không ai phản đối việc thi hành luật di trú một cách hợp pháp. Nhưng bịt mặt, dùng xe không biển số, không trát tòa, không danh tính, gieo rắc sợ hãi – đó không phải là pháp quyền. Đó là sự bất chính.
✊ Lời kết: Charlotte không chết – nếu ta còn giữ lấy lòng từ tâm
Charlotte chết trong truyện – nhưng để lại sự sống, để lại đàn con, để lại Wilbur – và để lại một thông điệp sống động hơn bao giờ hết về lòng nhân ái.
Chúng ta không cần chiến dịch giăng lưới.
Chúng ta cần nhiều hơn những mạng nhện vô hình của lòng tốt, của chăm sóc, của yêu thương vượt qua khác biệt.
Vì trong một thế giới chia rẽ,
ai cũng cần một Charlotte.
Your blog is a shining example of excellence in content creation. I’m continually impressed by the depth of your knowledge and the clarity of your writing. Thank you for all that you do.