Đoàn Thanh niên hùng mạnh một thời bị ông Tập Cận Bình triệt hạ như thế nào?

Reuters

Ba tên tuổi đáng chú ý nhất bị loại khỏi danh sách ban lãnh đạo mới của Đảng Cộng sản Trung Quốc có một điểm chung: tất cả đều thăng tiến qua Đoàn Thanh niên và được coi là thành viên của phe cánh hùng mạnh một thời mà ảnh hưởng của nó trên thực tế đã bị ông Tập Cận Bình đè bẹp.

Thủ tướng Lý Khắc Cường và Phó Thủ tướng Uông Dương, cả hai đều 67 tuổi và đủ độ tuổi để được ngồi lại trong Thường vụ Bộ Chính trị gồm 7 ủy viên, thậm chí còn bị loại khỏi Ban Chấp hành Trung ương, trong khi ông Tập đưa những người trung thành với ông vào các vị trí hàng đầu của đảng trong việc sắp xếp lại hàng ngũ đảng diễn ra 5 năm một lần.

Phó thủ tướng và người thăng tiến nhanh một thời Hồ Xuân Hoa, mà ở tuổi 59 được một số nhà quan sát coi là ứng viên cho chức thủ tướng và thậm chí là chủ tịch tương lai, đã không lọt vào Bộ Chính trị gồm 24 ủy viên.

Những cái tên bị loại trừ này cho thấy ông Tập đã thành công trong nỗ lực nhiều năm nhằm xóa bỏ phe cánh này, các nhà phân tích cho biết.

“Về trường hợp Hồ Xuân Hoa, tôi nghĩ đây là chiến thuật chính của ông Tập Cận Bình nhằm kết liễu phe Đoàn Thanh niên”, ông Victor Shih, chuyên gia về chính trị cao cấp ở Trung Quốc và là giáo sư tại Đại học California, San Diego, cho biết.

“Ông ấy đã bóp nghẹt sự nghiệp của khá nhiều cán bộ thuộc phe này”.

Trong một sự kiện kịch tính được nhiều người coi là biểu tượng cho sự sụp đổ của phe Đoàn Thanh niên, người tiền nhiệm của ông Tập, Hồ Cẩm Đào, 79 tuổi và là vị lão thành xuất thân từ Đoàn Thanh niên, đã bất ngờ được dìu ra khỏi lễ đài tại lễ bế mạc Đại hội Đảng hôm 22/10.

“Họ hoàn toàn bị đánh bại”, ông Lý Thành, chuyên gia về sự chuyển giao lãnh đạo chính trị ở Trung Quốc, đề cập đến việc phe Đoàn Thanh niên bị gạt ra lề.

“Điều đó có nghĩa là ông Tập có thể làm nhiều việc mà ông ấy muốn, và các nhóm đối lập đã trở nên yếu hơn”, ông Lý, hiện nghiện cứu ở Viện Brookings ở Washington, nói thêm.

“Có thể diễn giải điều này là ông ấy không muốn sự cân bằng quyền lực kiểu phương Tây và muốn tập trung quyền lực nhiều hơn”.

Ngân sách của Đoàn Thanh niên đã bị cắt giảm từ gần 700 triệu nhân dân tệ vào năm 2012, năm ông Tập lên nắm quyền, xuống còn khoảng 260 triệu nhân dân tệ vào năm 2021, dữ liệu chính thức cho thấy.

Cũng trong cùng thời gian, số đoàn viên đã giảm xuống còn khoảng 74 triệu từ khoảng 90 triệu.

“Là một tổ chức của đảng, Đoàn Thanh niên đã mất đi ảnh hưởng của họ như là nơi nuôi dưỡng các lãnh đạo tương lai”, ông Dương Đại Lợi, nhà khoa học chính trị tại Đại học Chicago, phân tích.

Hình ảnh chính trị của Đoàn Thanh niên đã mất đi hào quang vào năm 2012, khi Lệnh Kế Hoạch, trợ lý hàng đầu của ông Hồ Cẩm Đào, cố gắng che đậy tình huống tử vong của con trai, người đã thiệt mạng khi đang lái một chiếc Ferrari thì bị tai nạn ở Bắc Kinh.

Ông Lệnh sau đó bị kết tội tham nhũng và bị kết án tù chung thân.